Turbo motorlar, havanın sıkıştırılarak daha fazla oksijenle birlikte silindirlere gönderilmesini sağlar. Yüksek oksijen ile yanma/performans artış göstermektedir. Motorun normal hacmine göre daha fazla performans üretmesini sağlayan bu sistem, günümüzde sıklıkla tercih edilir.
Genellikle turbo arızası kendini güç kaybı ile gösterir. Motor normalde ürettiği güçten çok daha azını üretir. Hızlanmada, vites geçişlerinde ve motorun sesinde değişiklikler ortaya çıkar. Peki ama turbo arızası nasıl anlaşılır? Bunu ilk aşamalarında fark etmenin yolları var mıdır?
Adım Adım Turbo Arızası
Arıza ilk olarak güç kaybı ile kendini gösterir. Zaten turbo motorun öncelikli amacı atmosferik motorlara kıyasla, normalde üretebileceğinden daha fazla güç üretmesidir
Eğer motor hızlanmakta güçlük çıkarıyorsa, ani hareket değişiklikleri yaşatıyorsa turbosunda bazı sorunlar başlıyor olabilir! Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konu sorunun kendiliğinden düzelmesinin problemin çözüldüğü anlamına gelmediğidir!
Bir diğer önemli konu ise, performansta değişiklik olmasa da anormal sesler çıkarmasıdır. Turbo motor her zaman ıslık benzeri sesler çıkarır. Yalnız aracınızın normalde çıkardığı sesleri iyi takip etmeli bir değişiklik olması durumunda hemen müdahale edilmelidir.
Mavi Gri Egzoz Dumanı
Önemli arızalardan biri olan turbonun yağ kaçırması boyutunda duman rengi değişecektir. Yağ yakılacağı için mavi ve yoğunlukla gri akıntı şeklinde duman ortaya çıkar. Eğer egzoz dumanında siyah renk varsa, bu seferde yakıtın fazla yakıldığını söyleyebiliriz.
Turbo Basınç Sensörü Arızası Belirtileri Nelerdir?
Turbo basınç sensörü (MAP sensörü olarak da bilinir) arızalandığında, aracın performansında ve çalışma düzeninde çeşitli belirtiler gözlemlenebilir. Turbo basınç sensörü, motorun aldığı hava basıncını ölçerek motor kontrol ünitesine (ECU) bilgi sağlar ve bu veriler motorun yakıt hava karışımını ve turbo basıncını düzenlemesine yardımcı olur. Sensör arızalandığında aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir
Motor Gücü ve Performans Kaybı
- Turbo basınç sensörünün doğru çalışmaması nedeniyle ECU, motor için yanlış yakıt hava karışımı hazırlayabilir. Bu durum motorun yeterli gücü üretememesine ve performans kaybına neden olur. Özellikle hızlanmalarda araç, beklenen performansı vermez.
Yakıt Tüketiminde Artış
- Sensör arızası, yanlış hava basıncı bilgisi nedeniyle motora gereğinden fazla veya az yakıt verilmesine neden olabilir. Bu durumda yakıt tüketimi artar ve araç daha fazla yakıt harcar.
Egzozdan Siyah Duman Çıkması
- Sensör arızalandığında motor, yakıt hava karışımını doğru ayarlayamaz. Bu da yakıtın tam olarak yanmamasına ve egzozdan siyah duman çıkmasına neden olur. Özellikle ani hızlanmalarda veya yokuş çıkarken bu duman daha belirgin hale gelir.
Motor Arıza Işığının Yanması
- Turbo basınç sensörü arızalandığında motor kontrol ünitesi bu durumu fark eder ve gösterge panelinde Check Engine (Motor Arıza) ışığını yakar. Bu ışık, sensörün doğru şekilde çalışmadığı ve kontrol edilmesi gerektiği anlamına gelir.
Düzensiz Rölanti ve Motor Stop Etmesi
- Turbo basınç sensörü düzgün çalışmadığında motor rölantide düzensiz çalışabilir. Bu, motorun dalgalı rölanti devrinde çalışmasına veya rölantide beklerken aniden durmasına (stop etmesine) yol açabilir.
Hızlanma Sorunları ve Turbo Gecikmesi
- Turbo basınç sensörü arızalıysa, turbo devreye girerken bir gecikme yaşanabilir veya turbo basıncı yeterince sağlanamayabilir. Bu durumda, araç hızlanmada zorlanır ve turbo gecikmesi turbo lag meydana gelir.
Motorun Ani Durması
- Bazı durumlarda turbo basınç sensörü, yanlış basınç verileri nedeniyle motorun yanlış yakıt miktarıyla çalışmasına yol açabilir ve motor ani olarak durabilir. Bu, özellikle düşük hızlarda veya dur kalk trafikte gözlemlenir.
Eğer bu belirtilerden birkaçını aracınızda gözlemliyorsanız, turbo basınç sensöründe bir sorun olabilir. Bu sensör, aracın performansı için önemli bir rol oynadığından, bir tamirci yada servis tarafından kontrol edilmesi ve gerekirse değiştirilmesi önemlidir. Turbo basınç sensörü arızaları genellikle OBD (On-Board Diagnostic) cihazları kullanılarak tespit edilebilir. Bu cihazlar, arıza kodlarını okuyarak hangi sensörde sorun olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
Turbo Selenoid Valf Arıza Belirtileri Nelerdir?
Turbo selenoid valf arızası, aracın turbo basıncını kontrol eden bu parçanın işlevini yerine getirememesi durumunda çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Turbo selenoid valf arızasının belirtileri arasında şunlar yer alır
- Motor Arıza Lambasının Yanması: Turbo selenoid valfindeki sorunlar, motor kontrol ünitesine (ECU) yanlış bilgiler göndererek motor arıza ışığının yanmasına neden olur.
- Aracın Çekiş Gücünde Düşüş: Arızalı bir turbo selenoid valf, turbo basıncını kontrol edemediğinden aracın performansı düşer. Bu durum, özellikle aracın hızlanmasında yetersizlik olarak hissedilir.
- Maksimum Hızın Düşmesi: Turbo selenoid valfindeki arıza nedeniyle aracın hızı 120-130 km/s seviyelerine genelde ulaşması zorlanır. Turbo basıncı gerektiği gibi ayarlanamadığından maksimum hız sınırlı kalır.
Bu arızaların nedenini belirlemek için, selenoid valfin içindeki bobinin direnç değerlerinin ölçülmesi gereklidir. Eğer direnç ölçümleri katalogda belirtilen değerlere uygun değilse, bobin sargısının kopmuş olabileceği veya kısa devre yapmış olabileceği anlamına gelebilir. Ayrıca, turbo selenoid valf arızasının kaynağını bulmak için turbo mekanik kontrolleri, turbo hortumları ve basınç sensörleri de gözden geçirilmelidir.
Turbo selenoid valfinin düzgün çalışmaması, aracın performansını doğrudan etkiler ve yakıt tüketimini arttırır.
Turbo Arızası Tamir Edilir Mi?
Turbo arızası, genellikle tamir edilebilir ve bu süreçte turboşarj sistemi yeniden işlevsel hale getirilerek Turbo geri kazanılır. Turbo tamiri sırasında genellikle arızalı parçalar değiştirilir, temizlik ve bakım yapılır yeniden monte edilir. Bu tür bir onarımın başarılı olabilmesi için arızanın kök nedeninin doğru tespit edilmesi önemlidir aksi takdirde, tamir edilen veya yeni takılan turbo tekrar arızalanabilir.
Turbo tamirinde, turboşarjın parçalarına ayrılması, temizlenmesi ve gerekli parçaların değiştirilmesi gibi adımlar uygulanır. Ayrıca balans işlemi ve VNT (değişken geometrili turbo) mekanizmasının kalibrasyonu gibi kritik aşamalar da gerçekleştirilir. Bu kalibrasyon, turboşarjın aracınıza uygun şekilde çalışmasını sağlamak açısından önemlidir ve olası basınç ve çekiş problemlerinin önüne geçmek için yapılır.
Turbo tamiri uygun fiyatlı bir seçenek olsa da, hasarın boyutuna bağlı olarak bazı durumlarda tamir yerine yeni bir turbo takılması gerekebilir. Özellikle turbo aşırı derecede hasar görmüşse, tamir ekonomik ve güvenli bir çözüm olmayabilir. Bu nedenle, turbo arızası durumunda bir servisten değerlendirme almak en doğru yöntemdir.
Turbo tamiri sürecinde kaliteli yedek parçalar ve uzman teknisyenler tarafından yapılan işlemler önemlidir. Ayrıca, turbo tamirinin ardından aracın motorundaki diğer sorunların da giderilmesi gerekir aksi halde tamir edilen turbo tekrar arızalanabilir. Bu nedenle, turbo arızasında profesyonel bir yaklaşımla tamir veya parça değişimi yapmak uzun vadeli bir çözüm sağlayacaktır.